هرگاه کالا از یک کشور به کشور دیگر وارد یا صادر می‌شود، فرآیند ترخیص کالا یکی از مهمترین قدم‌ها در این مسیر است. این فرآیند باعث می‌شود تا کالا به طور قانونی و با رعایت مقررات و مقررات گمرکی از مبدأ به مقصد انتقال یابد؛ در این مقاله به بررسی مراحل و فرآیند ترخیص کالا خواهیم پرداخت.
مرحله ۱: اظهار کالا به گمرک
هنگامی که کالایی جهت واردات یا صادرات از یک کشور به کشور دیگر ارسال می‌شود، اولین گام در فرآیند ترخیص آن، اظهار کالا به گمرک می‌باشد. در این مرحله، واردکننده یا صادرکننده موظف به اعلام اطلاعات دقیق و کامل درباره کالا به گمرک می‌شود تا گمرکی‌ها بتوانند میزان گمرکی و مالیات‌های مربوط به این کالا را محاسبه کنند.
اطلاعاتی که در این مرحله اعلام می‌شود، شامل موارد زیر می‌شود:
مشخصات دقیق کالا: اطلاعاتی مانند نام، مدل، شماره سریال و دیگر مشخصات دقیق کالا باید اعلام شود.
میزان واحد های کالا: تعداد واحد های کالا که وارد یا صادر می‌شوند، در این مرحله اعلام می‌شود. این اطلاعات برای تعیین میزان مالیات‌ها و گمرکی‌ها اهمیت دارند.
ارزش کالا: ارزش کالا به منظور تعیین میزان مالیات‌ها و گمرکی‌ها نیز باید اعلام شود. این ارزش ممکن است بر اساس قیمت واقعی کالا یا تخمینی از ارزش آن تعیین شود.
منشأ کالا: کشوری که کالا از آن صادر شده یا به آن وارد می‌شود، نیز در این مرحله اعلام می‌شود. منشأ کالا می‌تواند تأثیر زیادی بر روی مقررات گمرکی و مالیاتی داشته باشد.
به اطلاعات صحیح و دقیق در این مرحله توجه کردن اهمیت دارد، زیرا اشتباه در اعلام اطلاعات می‌تواند منجر به مشکلات و تاخیرات در مراحل بعدی ترخیص کالا شود. این اطلاعات نه تنها برای گمرکی‌ها، بلکه برای واردکنندگان و صادرکنندگان نیز اهمیت دارند تا فرآیند ترخیص به صورت صحیح و مطابق با قوانین انجام شود.
مرحله ۲: تشریفات گمرکی
پس از اعلام اطلاعات کامل کالا به گمرک در مرحله قبل، وظیفه واردکننده یا صادرکننده ادامه فرآیند ترخیص را با ارائه اطلاعات و مدارک لازم به گمرک انجام می‌دهد. این اطلاعات و مدارک شامل تمام جزئیاتی است که به عنوان پشتیبانی برای صحت و دقت اطلاعات ارائه شده در مرحله اول مورد نیاز است.
در این مرحله، مقامات گمرکی بر اساس اطلاعات و مدارک ارائه شده، اعتبارسنجی و بررسی می‌کنند. این اعتبارسنجی شامل جزئیات مانند:
مطابقت اطلاعات: آیا اطلاعات ارائه شده در مدارک با اطلاعات اعلام شده در مرحله اول تطابق دارد یا خیر؟
مطابقت مدارک: آیا مدارک ارائه شده به طور کامل و دقیق هستند؟ آیا هر یک از اسناد مورد نیاز، از جمله فاکتورها، بارنامه‌ها و گواهی‌ها در دسترس و معتبر هستند؟
مطابقت قوانین: آیا اطلاعات و مدارک ارائه شده با قوانین و مقررات گمرکی مطابقت دارند؟
احتمال واقعیت: آیا اطلاعات ارائه شده واقعیت دارند و با واقعیت‌های تجاری و مالی سازگار هستند؟
پس از اعتبارسنجی موفقیت‌آمیز، مقامات گمرکی اطلاعات را تأیید می‌کنند و فرآیند ترخیص به مرحله بعدی، یعنی آزاد سازی کالا، ادامه می‌یابد. در صورت عدم مطابقت یا اشتباه در اطلاعات و مدارک، ممکن است نیاز به تصحیح یا تکمیل اطلاعات وجود داشته باشد که می‌تواند به تاخیر در فرآیند ترخیص کالا منجر شود.
این مرحله از فرآیند ترخیص کالا نشان‌دهنده همکاری و هماهنگی میان واردکننده یا صادرکننده کالا و مقامات گمرکی است تا فرآیند ترخیص به درستی و بدون اشکال انجام شود.
مرحله ۳: آزاد سازی کالا
پس از اتمام مراحل اعتبارسنجی اطلاعات و مدارک در مرحله تشریفات گمرکی، و در صورتی که همه اطلاعات و مدارک به درستی و مطابق با قوانین گمرکی تأیید شده باشند، مرحله آزاد سازی کالا آغاز می‌شود.
در این مرحله، کالای وارد یا صادر شده که تمام مراحل ترخیص و اعتبارسنجی را با موفقیت پشت سر گذاشته است، از محل اماکن گمرکی آزاد می‌شود. این به اصطلاح به معنای “آزاد سازی کالا” است. به این ترتیب، کالا به صورت قانونی و با رعایت مقررات گمرکی از انبارهای گمرکی به مقصد نهایی ارسال می‌شود، سپس می‌تواند به واردات به کشور یا صادرات از کشور مقصد بپردازد.
در این مرحله، تمامی تدابیر امنیتی و قوانین گمرکی رعایت می‌شود تا کالاها به صورت مطمئن و با حفظ حقوق و منافع مردم و کشور عبور و مرور کنند. این مرحله نه تنها به منظور تسهیل و پیشرفت تجارت بلکه برای حفظ نظم و امنیت مرزها نیز بسیار حائز اهمیت است.
به طور خلاصه، مرحله آزاد سازی کالا نشان‌دهنده پایان موفقیت‌آمیز فرآیند ترخیص کالاست که نتیجه هماهنگی و همکاری میان مقامات گمرکی و ارائه دهندگان اطلاعات و مدارک مربوطه است.
مراحل ترخیص کالا
در کل، مراحل ترخیص کالا شامل موارد زیر می‌شود:
۱. دریافت پرفرما و پکینگ لیست
وقتی که فرآیند ترخیص کالا آغاز می‌شود، اطلاعات دقیق و جامع از کالا بسیار مهم است. در این مرحله، واردکننده یا صادرکننده کالا باید اطلاعات کامل و دقیقی از کالا ارائه دهد. این اطلاعات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
ویژگی‌های کالا: توصیف دقیق از ویژگی‌ها، مشخصات و ویژه‌ترین خصوصیات کالا ارائه می‌شود. این می‌تواند شامل ابعاد، وزن، رنگ، جنس و دیگر جزئیات کاربردی باشد.
تعداد واحد‌ها: تعداد کالاها یا واحدهای موجود در پرفرما و پکینگ لیست اعلام می‌شود. این اطلاعات به تعیین مقدار کلی کالا برای محاسبه مالیات‌ها و گمرکی‌ها کمک می‌کند.
تصاویر کالا: تصاویر و عکس‌هایی از کالا به همراه پرفرما و پکینگ لیست ارائه می‌شود. این تصاویر به مقامات گمرکی کمک می‌کنند تا کالا را شناسایی کرده و با اطلاعات ارائه شده مطابقت دهند.
در واقع، این اطلاعات و تصاویر به عنوان ابزاری جهت شناخت کالا و تطابق آن با اطلاعات ارائه شده در مراحل بعدی مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این رو، ارائه اطلاعات دقیق و کامل در این مرحله از اهمیت بسیاری برخوردار است تا ترخیص کالا به درستی انجام شود.
۲. اخذ مجوز ثبت سفارش بازرگانی
یکی از مراحل حیاتی در فرآیند ترخیص کالا، اخذ مجوزهای لازم برای انجام عملیات بازرگانی است. این مجوزها به واردکنندگان یا صادرکنندگان کمک می‌کنند تا با رعایت قوانین و مقررات مربوطه به کالاهایشان عبور و مرور کنند.
در این مرحله، می‌توان مجوزهای مختلفی را اخذ کرد که به نوع کالا و نوع تجارت مرتبط است. به عنوان مثال:
مجوز واردات: اگر شما قصد واردات کالا دارید، باید مجوز واردات از مقامات مربوطه دریافت کنید. این مجوز به شما اجازه می‌دهد که کالاها را وارد کشور کنید.
مجوز صادرات: اگر شما کالاهایی را به خارج از کشور می‌فرستید، باید مجوز صادرات را اخذ کنید. این مجوز به شما اجازه می‌دهد که کالاها را به کشورهای دیگر صادر کنید.
مجوزهای خاص صنعتی: برخی صنایع خاص نیاز به مجوزهای خاصی دارند، مانند مجوزهای بهداشتی برای محصولات غذایی یا داروها.
مجوزهای مالیاتی و گمرکی: برای پرداخت مالیات‌ها و گمرکی‌ها نیز ممکن است نیاز به مجوزهای خاصی داشته باشید.
اخذ مجوزهای لازم از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا این مجوزها نشان‌دهنده تطابق شما با قوانین و مقررات مربوط به تجارت و ترخیص کالا است. بدون این مجوزها، ممکن است کالاهای شما مورد بازرسی و توقیف قرار بگیرند و فرآیند ترخیص به تعویق بیافتد.
۳. بیمه کردن کالا و هماهنگی برای بازرسی
یکی از مراحل مهم در فرآیند ترخیص کالا، بیمه‌گذاری کالا است. بیمه‌گذاری به شما اطمینان می‌دهد که در صورت وقوع حوادث ناخواسته، مانند خسارت یا ضرر کالا در طول حمل و نقل، تأمین‌کننده بیمه برای جبران خسارت به شما پرداخت خواهد کرد.
همچنین، برای اطمینان از صحت و مطابقت کالا با اطلاعات ارائه شده، هماهنگی برای بازرسی کالا در مبدأ و مقصد انجام می‌شود. این بازرسی‌ها توسط مقامات مختص در کشور مبدأ و مقصد صورت می‌گیرد تا مطمئن شوند که کالاها با معیارها و استانداردهای مورد نیاز مطابقت دارند.
در این مرحله، هماهنگی با تأمین‌کننده بیمه و نیز با مقامات گمرکی و بازرسی در کشور مبدأ و مقصد انجام می‌شود. این هماهنگی‌ها به اطمینان از ایمنی و صحت کالا کمک می‌کنند و در صورت لزوم، تصمیم‌گیری در مورد جبران خسارت‌های وقوعی را آسان می‌سازند.
به طور کلی، بیمه کردن کالا و هماهنگی برای بازرسی دو مرحله مهم در فرآیند ترخیص کالا هستند که به اطمینان از امانت و مطابقت کالا با استانداردهای لازم کمک می‌کنند.
۴. تشکیل پرونده جهت تخصیص ارز و حواله بانکی
در این مرحله از فرآیند ترخیص کالا، برای تأمین هزینه‌های مختلف مرتبط با ترخیص کالا و همچنین تبادل ارز، پرونده‌های مالی تهیه و تشکیل می‌شوند. این پرونده‌ها حاوی اطلاعات مالی و مدارک مرتبط با پرداخت‌ها و تبادل ارز می‌باشند.
در این پرونده‌ها، موارد زیر ممکن است مورد نیاز باشد:
مدارک مالی: مدارکی که نشان‌دهنده پرداخت‌ها، هزینه‌ها و مبالغ مالی مرتبط با ترخیص کالا هستند، در این پرونده‌ها قرار می‌گیرند.
مدارک تبادل ارز: در صورتی که تراکنش‌های ارزی در فرآیند ترخیص وجود داشته باشد، مدارک مربوط به تبادل ارز نیز در این پرونده‌ها قرار می‌گیرند.
حواله‌های بانکی: در صورت نیاز به انتقال وجه به حساب‌ها و پرداخت‌های مختلف، حواله‌های بانکی و مدارک مرتبط با آنها در این پرونده‌ها جای می‌گیرند.
مدارک مالیاتی: در صورتی که هزینه‌های مالیاتی مرتبط با ترخیص کالا وجود داشته باشد، مدارک مربوط به مالیات‌ها در این پرونده‌ها قرار می‌گیرند.
این پرونده‌ها به عنوان ابزاری جهت ردیابی و مدیریت هزینه‌ها و پرداخت‌های مرتبط با ترخیص کالا و همچنین برقراری ارتباط با بانک‌ها و مؤسسات مالی استفاده می‌شوند. ایجاد و مدیریت صحیح این پرونده‌ها به تسهیل و پیش‌برد فرآیند ترخیص کالا کمک می‌کند.
۵. ارتباط با شرکت حمل و نقل بین المللی
در این مرحله از فرآیند ترخیص کالا، پس از تأیید اطلاعات و اسناد، نیاز به ترتیب حمل و نقل بین المللی دارد تا کالا به مقصد نهایی ارسال شود. این ترتیبات شامل انتخاب نوع حمل و نقل، انتخاب شرکت حمل و نقل، تنظیم زمانبندی و ترتیبات لازم برای حمل و تحویل کالا به مقصد می‌شود.
برای انجام این ترتیبات، ارتباط با شرکت‌های حمل و نقل بین المللی ضروری است. انتخاب شرکت مناسب با توجه به نوع کالا، مقصد، زمان تحویل، و نیازهای خاص انجام می‌شود. همچنین، ترتیبات اسنادی و تعهدات مرتبط با حمل و نقل نیز با شرکت‌های حمل و نقل هماهنگ می‌شود.
هماهنگی دقیق با شرکت حمل و نقل بین المللی به اطمینان از تحویل صحیح و به موقع کالا به مقصد نهایی کمک می‌کند. همچنین، در صورت وقوع هر گونه مشکل یا تاخیر در حمل و نقل، ارتباط مستمر با شرکت حمل و نقل به منظور رفع این مشکلات بسیار مهم است.
به این ترتیب، ارتباط و هماهنگی با شرکت‌های حمل و نقل بین المللی به عنوان یکی از مراحل اساسی فرآیند ترخیص کالا مطرح می‌شود که تأمین حمل و نقل مطمئن و موثر کالا را تضمین می‌کند.
۶. دریافت اسناد حمل از شرکت‌های حمل و نقل بین المللی
با انجام ترتیبات حمل و نقل بین المللی و هماهنگی با شرکت‌های حمل و نقل، مدارک حمل و نقل مهمی برای اثبات و تأیید انجام شده برای ارسال کالا به مقصد تولید می‌شود. این مدارک از جمله بارنامه‌ها و بل‌لادینگ‌ها، تأییدیه‌های حمل و تحویل، و دیگر اطلاعات مرتبط با حمل و نقل کالا را شامل می‌شود.
بارنامه یک مدرک رسمی است که توسط شرکت حمل و نقل صادر می‌شود و شامل اطلاعاتی از جمله نوع و تعداد کالاها، نام و آدرس فرستنده و گیرنده، مسیر حمل و نقل، تاریخ ارسال و تحویل، و دیگر مشخصات مرتبط با حمل و نقل است. بل‌لادینگ (Bill of Lading) نیز مدرکی است که اطلاعات کالا و شرایط حمل و نقل را در اختیار مشتری یا گیرنده قرار می‌دهد.
این مدارک حمل و نقل از اهمیت بسیاری برخوردار هستند زیرا اثباتی از ارسال و تحویل کالا ارائه می‌دهند و در صورت نیاز به ارتباط با مقامات گمرکی یا دیگر نهادها برای اثبات روند حمل و نقل مورد استفاده قرار می‌گیرند. از این رو، دریافت مدارک حمل و نقل از شرکت‌های حمل و نقل بین المللی جزء مراحل اساسی ترخیص کالا به حساب می‌آید.
۷. تکمیل اسناد و تشکیل پرونده
یکی از مراحل کلیدی در فرآیند ترخیص کالا، تکمیل اسناد و مدارک مورد نیاز جهت اخذ مجوزها و تأیید گمرکی است. این اسناد شامل مدارک مرتبط با تأیید مشخصات کالا، پرداخت مالیات‌ها و گمرکی‌ها، تایید اصالت و کیفیت کالا، و دیگر مدارک مرتبط با فرآیند ترخیص می‌باشد.
تکمیل اسناد و مدارک به دقت و با رعایت قوانین و مقررات مربوط به تجارت و ترخیص کالا انجام می‌شود. همچنین، اطمینان از صحت و کاملیت اطلاعات و مدارک مهم است زیرا این اطلاعات به عنوان اثباتی از تطابق کالا با مقررات و استانداردها عمل می‌کنند.
پس از تکمیل اسناد و مدارک، پرونده‌های مرتبط با ترخیص کالا تشکیل می‌شود. این پرونده‌ها حاوی اطلاعات مرتبط با کالا، اطلاعات مالی، اسناد تأییدی، و دیگر مدارک ضروری جهت ترخیص کالا هستند.
تکمیل اسناد و تشکیل پرونده به عنوان یک مرحله اساسی در فرآیند ترخیص کالا، به تأمین تطابق کامل و صحیح کالا با مقررات و قوانین کمک می‌کند و در جهت پیش‌برد مراحل بعدی ترخیص اقدام می‌شود.
۸. تنظیم پیش نویس دور اظهاری
پیش نویس دور اظهاری یکی از مهمترین مراحل در فرآیند ترخیص کالاست. در این مرحله، پیش نویسی از اظهارنامه کالا تهیه می‌شود که شامل جزئیات دقیقی از کالا، ویژگی‌ها، میزان واحد ها، و ارزش آن می‌شود.
تنظیم پیش نویس دور اظهاری به دقت و با رعایت دقیق اطلاعات مرتبط با کالا انجام می‌شود. اطلاعات دقیق و صحیح در این پیش نویس از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا اظهارنامه نهایی کالا براساس این پیش نویس تهیه می‌شود و هر گونه اشتباه یا عدم دقت ممکن است منجر به مشکلات گمرکی یا مالی شود.
پیش نویس دور اظهاری شامل مشخصات کامل کالا، کشور مبدأ و مقصد، میزان واحد ها، ارزش کالا، اطلاعات تولید‌کننده یا فروشنده، و دیگر جزئیات مهم است. همچنین، این پیش نویس ممکن است شامل اطلاعات مرتبط با مجوزها، مالیات‌ها، و تأییدات دیگر نیز باشد.
تهیه پیش نویس دور اظهاری به عنوان مرحله‌ای حیاتی در فرآیند ترخیص کالا، به تأمین دقت و صحت اطلاعات و اطلاع‌رسانی کامل به مقامات گمرکی برای ترخیص کالا کمک می‌کند.
۹. بررسی و تایید توسط کارشناس فنی گمرکی و بازرگانی
پس از تهیه پیش نویس دور اظهاری و تکمیل اسناد مورد نیاز برای ترخیص کالا، مرحله‌ای مهم و اساسی به نام بررسی و تایید توسط کارشناسان فنی گمرکی و بازرگانی صورت می‌گیرد. در این مرحله، کارشناسان متخصص واحدهای گمرکی و بازرگانی، مدارک ارائه شده را از نظر محتوایی و مالی مورد بررسی و تحلیل قرار می‌دهند.
بررسی محتوایی شامل اطمینان از دقت و کاملیت اطلاعات در پیش نویس دور اظهاری و سایر مدارک مورد نیاز برای ترخیص کالا می‌باشد. کارشناسان از اطلاعات کالا، میزان واحد‌ها، ارزش، کشور مبدأ و مقصد و سایر جزئیات اطمینان حاصل می‌کنند.
بررسی مالی نیز شامل بررسی مدارک مالی مورد نیاز جهت ترخیص کالا می‌شود. این مدارک ممکن است شامل پرونده‌های مالی برای تخصیص ارز و حواله بانکی، مدارک مرتبط با پرداخت مالیات‌ها و گمرکی‌ها، و دیگر اطلاعات مالی باشد.
پس از انجام بررسی‌های دقیق توسط کارشناسان، مدارک تایید می‌شوند و فرآیند ترخیص کالا برای مراحل بعدی آماده می‌شود. تایید مدارک توسط کارشناسان فنی گمرکی و بازرگانی به اطمینان از صحت و دقت مدارک و انطباق کامل کالا با مقررات کمک می‌کند.
۱۰. دور اظهاری واردات
پس از تکمیل تمامی مراحل پیشین فرآیند ترخیص کالا و تأیید مدارک توسط کارشناسان فنی گمرکی و بازرگانی، مرحله‌ی نهایی ترخیص کالا به نام دور اظهاری واردات رسیده است. در این مرحله، کالا که از مرحله‌های پیشین ترخیص گذر کرده و تمامی مدارک لازم برای ترخیص تأیید شده است، از گمرک آزاد می‌شود.
در دور اظهاری واردات، کالا با ارائه اسناد تأیید شده به مقامات گمرکی ارائه می‌شود و پس از بررسی نهایی و تأیید مدارک، از محل اماکن گمرکی آزاد می‌شود. این به معنای اجازه‌ی ورود کالا به بازار و کاربرد در مقصد نهایی است.
دور اظهاری واردات از اهمیت بسیاری برخوردار است زیرا مرحله‌ی نهایی و قطعی ترخیص کالا را نمایان می‌سازد. با آزاد شدن کالا از گمرک، امکان عرضه و استفاده از کالا به صورت قانونی و رسمی فراهم می‌شود.
با تکمیل دور اظهاری واردات، کالا آماده‌ی انتقال به مقصد نهایی خود می‌شود و می‌تواند به مشتریان یا مقصد نهایی ارسال شود. این مرحله به عنوان پایانی‌ترین مرحله در فرآیند ترخیص کالا اهمیت دارد و نشانگر موفقیت در فرآیند ترخیص وارداتی می‌باشد.
نتیجه‌گیری
ترخیص کالا فرآیند پیچیده‌ای است که توجه دقیق به جزئیات و مراحل آن امری حیاتی برای واردکنندگان و صادرکنندگان کالا می‌باشد. این فرآیند تضمین می‌کند که کالا با رعایت مقررات گمرکی به مقصد نهایی خود برسد و مشکلات احتمالی در مراحل حمل و نقل را کاهش دهد. به منظور اسان‌تر و مؤثرتر کردن این فرآیند، می‌توانید از خدمات سایت هیرکان تجارت استفاده کنید. سایت هیرکان تجارت با تیمی از متخصصان در حوزه ترخیص کالا، ارائه دهنده خدمات تخصصی و مشاوره‌ای در زمینه ترخیص کالا برای واردکنندگان و صادرکنندگان می‌باشد. این پلتفرم معتبر و قابل اعتماد با دانش عمیق در مقررات گمرکی و تجارت بین‌المللی، به شما کمک می‌کند تا تمامی مراحل ترخیص کالا را با دقت و در کوتاه‌ترین زمان ممکن انجام دهید. از هیرکان تجارت به عنوان یک همراه قوی برای انجام امور ترخیص کالا استفاده کنید تا تجربه مطمئن و موفقی در فرآیند ترخیص کالا داشته باشید.
سوالات متداول
۱. آیا ترخیص کالا برای واردات و صادرات یکسان است؟
بله، مراحل اصلی ترخیص کالا برای واردات و صادرات مشابه هستند، اما برخی تفاوت‌ها نیز وجود دارد.
۲. چه مدارکی برای ترخیص کالا نیاز است؟
مدارک مورد نیاز شامل فاکتور فروش، بارنامه، بیمه‌نامه، مجوزها و…
۳. آیا همه کالاها نیاز به بیمه‌گذاری دارند؟
بیمه‌گذاری برای کالاهایی که ارزش زیادی دارند یا خطر حمل و نقل برای آنها بیشتر است، توصیه می‌شود.
۴. چقدر طول می‌کشد تا کالا از گمرک آزاد شود؟
مدت زمان ترخیص کالا به موارد مختلف از جمله نوع کالا، مقصد و میزان مشکلات ممکن در فرآیند بستگی دارد.
۵. آیا می‌توانم فرآیند ترخیص را به شرکت خارجی واگذار کنم؟
بله، می‌توانید از خدمات شرکت‌های تخصصی در زمینه ترخیص کالا استفاده کنید.